ما ایرانی ها مثل هر ملت پیشینه دار و تاریخی دیگری، خودمدارهستیم و همه ملت‌‌هایی‌چون ما که خودمدار هستند، جهان‌مدارهم هستند. یعنی خود را در مرکز جهان می‌بینند و تاریخ خودشان را هم به عنوان تاریخ جهان حساب میکنند ، این وضعیت فکری و سیاسی در جوامع پیش‌مدرنی مانند ایران ، نقش بسیار مهمی بازی کرده است. به همین دلیل در نوشته های ما قبل مدرنِ ایرانیان کمتر نشانه ای از کنجکاوی نسبت به شیوۀ زندگی و رفتاری دیگران می بینید. گفتگوی اصلی در دوران ما قبل مدرن ایرانیان گفتگویِ درون فرهنگی است، میان افرادی با تجربه های مشترک زیستی ،نهادی و جغرافیائی به عبارتی هویت مشترک .هر جامعۀ انسانی با زمان خاص خود حرکت می کند و دانش درباره چَند و چون هستی خود و جهان در ارتباط با شناختی است که از خود دارد. براین مبنا در جامعه‌ی سنتی مثل ایران، این سنت بوده که همیشه افق و حدودش، شناخت و اعمال ما را تعیین کرده و زمانی که این سنت بدون مدرن شدن، خودش در یک وضعیت برزخی قرار می‌گیرد، یعنی از خود بریده می شود و به به وضعیت دیگری هم در نمی آید مبنای اخلاقی جامعه از بین می رود. یکی از گرفتاری‌هایی که ما امروزه در جامعه‌ی ایران داریم این است که از سنت‌هایمان بریده‌‌ایم، سنت‌هایمان به خاطر بحران‌های سیاسی، اجتماعی و فکری که با آن‌ها درگیر بودند، مورد سوال قرار گرفته‌اند‌؛ ولی کاملاً مدرن هم نشده‌ایم و در یک وضعیت برزخی هستیم که مثل یک تونل است و همه ایرانی‌ها از تمام قشر‌های اجتماعی در حال گذر از این تونل هستند ولی هیچ کس هم نمی‌داند پایان این تونل کجا خواهد بود...

چون چراغ لاله سوزم در خیابان شما

ای جوانان عجم! جان من و جان شما

غوطه ها زد در ضمیر زندگی اندیشه ام

تا به دست آورده ام افکار پنهان شما

مهر و مه دیدم، نگاهم برتر از پروین گذشت

ریختم طرح حرم در کافرستان شما

تا سنانش تیزتر گردد، فرو پیچیدمش

شعله ای آشفته بود اندر بیابان شما

فکر رنگینم کند نذر تهیدستان شرق

پاره ی لعلی که دارم از بدخشان شما

می رسد مردی که زنجیر غلامان بشکند

دیده ام از روزن دیوار زندان شما

حلقه گرد من زنید ای پیکران آب و گل!

آتشی در سینه دارم از نیاکان شما

اقبال لاهوری